‘Tijd om de onzin in ’s Neerlands tijdschrift aan de kaak te stellen!,’ luidt de bio van het Instagram-account Zeikschrift. Oprichtster Madeleijn van den Nieuwenhuizen (26) uit het Overijsselse Oldenzaal belicht wat er soms goed, maar veel vaker fout gaat in tijdschriften waar wij maar al te graag doorheen bladeren.
Door Eline Vedder
Waarom ben je het Instagram-account Zeikschrift begonnen?
“In 2016 was ik na een langere tijd studeren en wonen in het buitenland weer een zomer in Nederland. Op een regenachtige dag bladerde ik bij mijn ouders door een paar tijdschriften. Ik merkte dat ik na een stage in Wenen bij de Verenigde Naties, een studiejaar in Parijs en veel lezen over feminisme, met andere ogen naar de bladen keek die ik al een tijdje niet had gelezen. Van lang niet alles kon ik geloven dat het in 2016 nog gepubliceerd werd.”
Door welk artikel dacht je; nu ga ik er echt iets van zeggen?
“Wat er uitsprong was een vaste columniste van Jan Magazine die op zoek was naar een goede schoonmaakster. In haar column sprak ze over een nieuw ’semi-bejaard exemplaar uit Bulgarije met kapotte knieën’ die ze ontsloeg omdat ze de vloer niet boende zoals ze wilde. Ze vertelde hoe ze tegen de dochter van de schoonmaakster, die een beetje Nederlands sprak, zei: “Donka ontslagen, niet goed schoonmaken dag.” Walgelijk toch? Dat is karaktermoord. Ik was zó boos. Ik keek online of iemand hier kritiek op had geuit, maar kon niks vinden. Toen dacht ik fuck it, dan begin ik zelf iets. Zo begon m’n account."
Wat voor onzin kom je allemaal tegen?
“Seksisme, bodyshaming, racisme, klassisme, heteronormativiteit. Grote woorden misschien, maar het komt allemaal voor. Van pseudowetenschappelijke artikeltjes over “Waarom mannen altijd vreemdgaan” tot liefdestips die er standaard vanuit gaan dat de lezer opzoek is naar een partner van de andere sekse. Bladen als de Margriet die geen enkele persoon van kleur in hun blad hebben behalve op de advertentie voor de Lion King, dat verzin je toch niet. Of de eindeloze reeks “Oei ik at drie koekjes haha wat ben ik stout” columns. Er zijn ook zeker stappen in de goede richting: er ís bijvoorbeeld meer diversiteit van lichaamsvormen tegenwoordig. Maar die hebben dan wel weer allemaal symmetrische gezichten en de rondingen op de traditioneel goede plaatsen."
Wat raakt jou persoonlijk het meest?
“Ik word het meest boos van vrouw-gerelateerde onzin, omdat ik dat natuurlijk zelf het meest direct ervaar in de wereld. Als ik een artikel lees in Esquire a la ‘Dit is hoe je ruzie maakt met je vriendin’ en daar staat dan geneuzel in over hoe je als man in elk geval moet veinzen dat je luistert, dat je chickie anders ontploft (want zo zijn ze) et cetera, dan denk ik: jezus je doet hier zowel mannen als vrouwen enorm mee te kort. Al is het tongue-in-cheek bedoeld, die stereotypen hebben een super concrete impact op de manier waarop we naar elkaar kijken."
Denk je dat dit te maken heeft met slechte intenties?
“Nee, ik weet dat dit verrassend klinkt na wat ik allemaal zeg, maar ik denk dat er hele goede mensen werken in de bladenindustrie. Ik denk dat mensen die het soort artikelen schrijven die ik hier noem helemaal geen kwade duivelskinderen zijn, maar gewoon mensen die vastzitten in bepaalde denkbeelden. En no wonder, want die hebben we allemaal zo meegekregen in de maatschappij. Voor mij is dit net zo goed een leerproces geweest, en nog steeds! Ik hoop gewoon dat er geleidelijk veranderingen komen door mensen erop te wijzen."
Wordt er naar je geluisterd?
“Het is cool om te zien hoe mensen uit de industrie Zeikschrift zijn gaan volgen. Het leukste vind ik de berichten van journalisten die mij schrijven en zeggen: door jou ben ik er anders tegenaan gaan kijken, of, door jou let ik nu meer op diversiteit. Ik kan mij als outsider natuurlijk gemakkelijker kritisch uitspreken dan mensen die een baan hebben in die wereld. Ook merk ik dat het groeiend aantal volgers helpt. Onlangs publiceerde Harper’s Bazaar een artikel op hun website met stijlregels voor vrouwen boven de 28. Ze zouden bijvoorbeeld geen minirok meer horen aan te trekken. Hallo 1960? Drie volgers stuurden dat stuk aan mij door en ik wijdde er een post aan. Ik schreef Harper's Bazaar en vroeg ze het te verwijderen omdat het onnodig aan body- en leeftijdsshaming bijdraagt. Ik kreeg een vriendelijke reactie en het artikel is offline gehaald.”
De grootste ophef bestond na je reactie in het NRC op Sexy, but tired, but sexy, het boek van vlogger Jamie Li. Wat gebeurde er?
“Ik woon voor mijn studie in New York en kreeg screenshots van het boek doorgestuurd waarin mannen werden omschreven als oversekste konijnen wiens vrouwen soms gewoon maar zin moesten maken. Ik bestelde het E-book diezelfde middag, last het in één ruk uit en schreef een kritisch opiniestuk getiteld Seksistisch, maar populair. Maar seksistisch. Om twee uur ’s nachts stuurde ik het naar het NRC."
Wat stond er in het boek wat jou tot twee uur ‘s nachts achter de computer deed kruipen?
“Het boek instrueert vrouwen hoe sexy te zijn, cause girls need to be sexy and stay sexy, en houdt gaandeweg stereotypen in stand over seksualiteit en schoonheid. Mijn punt was: vrouwen moeten helemaal niks. Je kunt nog zoveel disclaimers in je boek zetten als ’natuurlijk moet je zelf bepalen wat je draagt’ maar dat heft de boodschap niet op die je afgeeft wanneer je cellulitis en buikjes omschrijft als iets waar shapewear overheen moet, en wanneer je aanraadt ‘gekapt en gelakt’ de bevalling in te gaan zodat je er mooi bij ligt. Humor is prima, maar het is geen dekkend excuus voor alle uitspraken in dat boek. Ik snapte niet dat er geen redacteur was geweest die zei: ‘Hey, dat is behoorlijk seksistisch.’”
Jij en Jamie Li ontmoetten elkaar tijdens een proefuitzending van RTL Late Night. Zijn jullie het met elkaar eens geworden?
“We zijn het zeker niet eens geworden, maar konden als mensen prima met elkaar overweg. Het was best een pittig gesprek tijdens de uitzending, maar we konden ook lachen naderhand. Ze is een leuk mens en ik waardeer haar ambitie en ondernemerschap. Maar ja, ik heb in het algemeen een echt beargumenteerde discussie gemist over wat seksisme is en waarom die zaken misschien oprecht problematisch zijn. Haar boek is natuurlijk haar zielenkindje en een bak kritiek over je heen krijgen is nooit leuk. Toch miste ik wel béétje tegemoetkoming.”
Je krijgt vast ook weleens haatcomments?
“Klopt, maar verrassend weinig want ik zit niet op Twitter. Natuurlijk krijg ik weleens de gebruikelijke ‘kankerhoer’, maar wat kan mij het schelen. Ik heb gelukkig geen kanker en ik vind hoer geen scheldwoord. Bovendien is het geen argument. Als je met goede argumenten komt en mij daarmee laat zien dat ik het fout heb, dan heb je mijn aandacht. Maar dat gebeurt niet. Het leuke aan Instagram is dat ik met veel mensen in de DMs praat en discussieer over wat ik post. Het klinkt mega gezapig, maar groeien doe je samen en van goede kritiek ben ik nooit vies."
