Steeds meer mensen krijgen te maken met een burn-out. Ze raken oververmoeid, overprikkeld en zijn zo opgebrand dat ze vaak niet of nauwelijks meer kunnen werken. Carolien Hamming, stressdeskundige- en directeur van CSR Centrum voor stress- en burn-out coaching, legt uit hoe het komt dat mensen tegenwoordig sneller in een burn-out terecht komen, wat je eraan kunt doen en hoe je het kunt voorkomen.
Door: Jamie Jansen
Hoe kan het dat steeds meer mensen een burn-out krijgen?
“Ik denk dat dat komt doordat we steeds minder rust krijgen. We leven in een 24/7 maatschappij en zijn altijd online. Werk en privé lopen in elkaar over. In onze vrije tijd zijn we in de sportschool om aan ons lijf te werken of trainen we voor de marathon. Daarnaast onderhouden we een druk sociaal leven. We willen niks missen.”
Hoe ontstaat een burn-out?
“Een burn-out ontstaat niet ‘plotseling’. Daar gaat een periode van systematische overbelasting aan vooraf. En die overbelasting bestaat niet alleen uit psychologische stress (zoals piekeren over je werk of over je relatie, of angst om te falen), maar komt ook door al die leuke dingen zoals sporten, uitgaan of posts plaatsen op instagram of facebook. Dat alles draagt eraan bij dat je minder tot rust komt. Vaak is het een combinatie van oorzaken, waarbij een gebrek aan voldoende rust de verbindende factor is.”
Gaan mensen tegenwoordig te snel over hun grenzen heen omdat ze het gevoel hebben te moeten presteren?
“Dat speelt mee. De afgelopen jaren waren veel werknemers niet zeker van hun baan. Werkonzekerheid is een grote stressfactor. Studenten staan ook meer onder druk door de krappe arbeidsmarkt. Ze voelen tegenwoordig veel meer druk om hoge cijfers te halen en om alvast goede sociale contacten te leggen. En door de nieuwe studiefinanciering voelen ze ook veel druk om snel af te studeren, omdat ze anders met hoge schulden te maken krijgen.”
Kan iedereen een burn-out krijgen?
“Iedereen kan een burn-out krijgen, maar sommige mensen zijn kwetsbaarder dan andere. Dat ligt aan heel veel factoren die zowel te maken hebben met hoe je genetisch in elkaar zit als met de omstandigheden waarin je zit. Als de omstandigheden goed zijn, omdat je veel steun krijgt van vrienden bijvoorbeeld, kun je meer aan dan als je je alleen moet zien te redden. Of als je iets heel akeligs in je leven hebt meegemaakt kun je op DNA-niveau gevoeliger worden en sneller uitgeput raken. En het maakt ook uit hoe je situaties beoordeelt: is het glas half vol of half leeg? Maar uiteindelijk geldt voor iedereen: als je lange tijd overbelast bent en te weinig rust neemt, dan put je je lichaam uit en raken je hormonen ontregeld.”
Wat zijn de gevolgen van een burn-out?
“Bij burn-out ben je letterlijk ‘opgebrand’. Je bent lichamelijk en mentaal uitgeput en je herstelvermogen doet het niet goed meer door een verstoring van je neuro-hormonale systemen. Je hebt daardoor heel weinig energie en je kunt vrijwel niets aan. Ook processen in je hersenen zijn dan namelijk ontregeld. Vergelijk jezelf met een mobiele telefoon, met een vrijwel lege batterij, een oplader die ook disfunctioneert en een groot aantal functies dat niet meer toegankelijk is. Begrijpelijk dat het lang duurt voordat je daarvan hersteld bent. Veel mensen houden nog jaren restklachten zoals snel vermoeid zijn, concentratie- en geheugenproblemen.”
Hoe kom je er weer uit?
"De eerste maatregelen die je moet nemen zijn: accepteren dat je ziek bent en zoveel mogelijk stressoren uitbannen. Ook leuke dingen kosten de komende maande teveel energie. Daarnaast is het belangrijk om veel rust te nemen, te ontspannen en dat je alleen dingen doet waar je je goed bij voelt."
Lees ook:
– Senta kreeg een burn-out en leerde zich daardoor goed kennen
